ذغال مایع

در بررسی ابتکار استفاده از ذغال مایع و تحلیل مزایا و معایب آن در طراحی، باید اذعان داشت.

که اگرچه آزمودن یک روش متداول امری مرسوم است، اما پرداختن به یک شیوه نوآورانه که تاکنون تجربه نشده و صرفاً از مسیر تجربه زیسته با ابزارهایی چون آبرنگ یا آب‌مرکب الهام گرفته شده، نمی‌تواند به‌درستی مورد قضاوت یا نقد منفی قرار گیرد.

دلیل آن، نبود معیارهای سنجش و ارزیابی اولیه است.

از این‌رو، هر تجربه تازه‌ای در این زمینه، به‌نوعی یک “برد-برد” محسوب می‌شود که هم لذت‌بخش است و هم بهره‌ور.

آزمودن چنین نوآوری‌هایی برای هنرمند جالب و الهام‌بخش خواهد بود.

در تجربه با آبرنگ، معمولاً متریال خشک باید ابتدا حل یا نرم شود تا قابل استفاده باشد.

اما در استفاده از ذغال مایع، این امکان به هنرمند داده می‌شود تا با بهره‌گیری از قلموهای مختلف، گستره‌ای از ابزارهای متنوع را به کار گیرد؛ امری که در مقایسه با ذغال خشک مزیت مهمی محسوب می‌شود.

در آبرنگ خشک، شباهتی به اکریلیک دیده می‌شود، اما اکریلیک به دلیل خشک شدن سریع، زمان کافی برای ایجاد تغییرات و ساختارهای پیچیده را فراهم نمی‌آورد.

همچنین اغلب در اکریلیک از رنگ‌های ترکیبی استفاده می‌شود و کاربرد تک‌رنگ در آن محدود است.

در مقابل، ذغال مایع هم قدرت مانور در طراحی را افزایش می‌دهد و هم قابلیت‌های مشابه با آبرنگ را تقویت می‌کند.

در این ابزار، می‌توان ترکیبی از تکنیک‌های طراحی با ذغال، آبرنگ، آب‌مرکب و حتی قلم فلزی را هم‌زمان تجربه کرد.

افزون بر این، استفاده از ابزارهایی چون محو‌کن و پاک‌کن نیز در کنار قابلیت‌های ساختاری طراحی، تجربه‌ای کامل و پویا را فراهم می‌آورد.

نکته اساسی در این میان، به تعریف طراحی بازمی‌گردد. ممکن است برخی بپرسند: “وقتی ابزارهایی چون اکریلیک، رنگ روغن یا آبرنگ در دسترس‌اند.

چرا باید به سراغ ذغال نرم یا ذغال مایع رفت؟” پاسخ در خاصیت طراحی نهفته است؛ طراحی ذاتاً مبتنی بر استفاده از تک‌رنگ (monochrome) است.

اگر در فرآیند طراحی بیش از یک رنگ به‌کار رود، ماهیت طراحی به نقاشی تغییر می‌یابد. بنابراین، تعریف طراحی، به‌نوعی محدودیت آگاهانه‌ای را برای هنرمند ایجاد می‌کند تا فقط از یک والور (مقدار روشنایی یا تیرگی یک رنگ) بهره گیرد.

در این چارچوب، اهمیت تنوع در انتخاب متریال‌هایی نظیر ذغال نرم، آب‌مرکب یا قلم فلزی بیش‌ازپیش نمایان می‌شود.

حال اگر بتوان از ذغالی استفاده کرد که با آب قابل حل است، این امر مزیتی مهم به شمار می‌آید.

ذغال نرم، علاوه بر لذت‌بخش بودن در تجربه هنری، قواعد طراحی را به‌گونه‌ای به نفع خلاقیت و بهره‌وری تغییر می‌دهد.

البته کسی از این مزایا بیشترین بهره را خواهد برد که پیش‌تر تجربه کار با دیگر متریال‌ها را نیز در کارنامه خود داشته باشد.

هومن شیخ بشارتی فروردین ۱۴۰۴